การกู้ชีวิต หรือการกู้ชีพ (CPR : Cardiopulmonary resuscitation) อย่างที่ภาษาชาวบ้านเรียกกันคือ นวดหัวใจผายปอดกู้ชีพ
เพื่อทำให้หัวใจที่หยุดทำงานกระทันหันสามารถกลับมาเต้นตามปกติ นั้นดูเป็นความรู้ที่ค่อนข้างจะไกลตัว
แต่เราสามารถเรียนรู้แนวทางการปฎิบัติในเบื้องต้นได้จากแอปสมาร์ทโฟนครับ
ทำไมเราต้องเรียนรู้การช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน
เพราะมันคือคือการช่วยชีวิตคนที่หัวใจกำลังหยุดเต้น หรือคนที่หยุดหายใจอย่างกระทันหัน
เพื่อทำให้หัวใจที่หยุดเต้นกลับมาเต้นใหม่ได้ เและลือดสามารถกลับไปเลี้ยงสมองได้
ถ้าสมองคนเราถ้าขาดออกซิเจนไปเลี้ยงเกินกว่า 4 นาที จะำให้เกิดการสูญเสียของเซลล์สมองบางส่วนไปได้อย่างถาวร
แม้ว่าหัวใจจะสามารถกลับมาเต้นใหม่ได้ในภายหลัง แต่สมองส่วนที่เสียไปจะทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถฟื้นคืนสติกลับมาได้สมบูรณ์แบบเดิม
ฉะนั้นการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานจึงเป็นหนึ่งวิธีการที่จะยื้อชีวิตของผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจหยุดเต้นกระทันหันได้
สาเหตุนั้นสามรถพบได้ในผู้ป่วยที่มีปัญหาโรคหัวใจ ผู้ป่วยที่มีปัญหาโรคหัวใจแบบเฉียบพลัน หรือผู้ที่ขาดออกซิเจนเป็นเวลานานๆ
นับความเร็วในการปั๊มหัวใจด้วยแอป CPR Timer
สิ่งที่เราเรียนรู้เบืิ้องต้นเกี่ยวกับการปั๊มหัวใจคือ ต้องกดหน้าอกไปด้วยความเร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที
ปัญหาหามันคือว่าที่ให้ปั๊มหัวใจให้กลับมาเต้นได้ด้วยความเร็วเท่านี้ นี่มันต้องประมาณไหน
ถ้าเป็นนักดนตรีนี่คงหยิบ Metronome ขึ้นมาตั้งติ๊กต่อกๆ แล้ว แต่นี่มันช่วยชีวิตคนยามฉุกเฉินไง
ฉะนั้นแอปแรกที่เราแนะนำคือ CPR Timer ครับ
การทำงานของแอปนี้ไม่มีอะไรยากเลย
หน้าจอการทำงานของแอปเลยมีแค่ “Play” และ “Pause”
ก็แหงล่ะหน้างานฉุกเฉินแข่งกับเวลาแบบนั้นอย่าไปเอาอะไรเยอะ
คือกด “Play” เพื่อให้รู้จังหวะในการกดเพื่อปั๊มหัวใจ คือกดช้าไปหัวใจก็ไม่ได้รับการกระตุ้น
กดแรงไปนั่นก็เหมือนตีตั๋วไปโลกหน้าให้ไวขึ้น
ในส่วนของ “Setting” ก็มีให้เลือก BPM หรือ Beat Per Minute
ตั้งแต่ 100-120 BPM ให้เลือกใช้ตามความเหมาะสมครับ
เรียนรู้การทำ CPR เบื้องต้นแบบเสมือนจริงด้วย Virtual CPR
คือแวดวงแพทย์เขาก็มีการสอน CPR มีแผ่นภาพให้ดูสำหรับประชาชนทั่วไป
แต่เอาเข้าจริงมนุษย์หน้าจออย่างคุณ หรือว่าอย่างผม บางทีเราก็ไม่รู้นะ ว่ามันต้องกดตรงไหน
พอเกิดเหตุจะเดินไปปั๊มเทิ่งๆ มันก็ไม่น่าจะมีคนกล้่าลงมือ
ครั้่นจะลงมือก็กลัวจะลัดขั้นไปตอนไปอีก เพราะมันต้องมีขั้นตอนการตรวจสอบ
ต้องรู้ตำแหน่งคร่าวๆ ก่อน ว่าหัวใจของคนเรามันซ่อนอยู่ตรงตำแหน่งไหน
ต้องเปิดส่วนไหนของผู้ประสบเกตุให้หายใจ ก่อนทำขั้นต่อไป แอปตัวนี้บอกเราหมดครับ
แนะการฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน (CPR) ทำอย่างไร
1.เมื่อพบคนหมดสติ ให้ตรวจดูความปลอดภัยก่อนเข้าไปช่วยเหลือ
2.ปลุกเรียกผู้ป่วยด้วยเสียง และตบไหล่ทั้งสองข้าง หากผู้ป่วยรู้สึกตัวแล้วและสามรถหายใจเองได้ ให้จับนอนตะแคง
แต่ถ้าทำตรวจสอบยังไม่หายใจ
3. ลองจับชีพจรแล้วท่าจะไม่ดี โทรขอความช่วยเหลือที่สายด่วน 1669 สถาบันการแพทย์ฉุกเฉิน
(แต่ในแอปเป็นของฝรั่งให้กด 911 นะครับ ถึงเข้าขั้นตอนต่อไปได้)
เอาล่ะ เราเข้ามาในแอปละคราวนี้คือขั้นตอนที่เราจะเริ่มเรียกรู้การลงมือปฎิบัติการฟื้นคืนชีพจริงจังแล้วนะครับ
1. จับผู้ป่วยเงิยหน้าเปิดปากก่อน
2. วางสันมือข้างหนึ่งตรงครึ่งล่างกระดูกหน้าอก และวางมืออีกข้างทับประสานกันไว้ (ตรงจุดที่ pointer บอกนั่นล่ะครับ)
3. ทำการกดด้วยความลึกอย่างน้อย 5 เซนติเมตร ในอัตราเร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที
(ในแอปจะบอกเองว่าเรากดที่ความเร็วกี่ BPM พยายามเลี้ยงไว้ให้อยู่ที่ 100 BPM)
4. หลังจากกดไปราว 1 นาทีให้จับปากผู้ป่วยเปิดกว้างอีกครั้งครับ
5. ทำการประกบปากแล้วอัดอากาศเข้าไป 4-5 ครั้ง (ในเกมจะให้เรากดตามไปก็กดตามนั้นจนครบรอบ)
6. เกมจะจำลองเครื่อง AED ว่าเรามีเครื่องนี้มาถึงมือแล้ว
7. ทำการแปะแผ่นำไฟฟ้า หรือแผ่น AED ที่ไหปลาร้าด้านขวา และชายโครงด้านซ้าย
8. ทำการกดปุ่มช็อคด้วยไฟฟ้า ระหว่างการกดห้ามเราสัมผัสผู้ป่วยนะครับ
หลังเล่นเกมเสร็จจะมีการประเมิณผลว่าที่เราทำไปได้คะแนนเท่าไหร่
ผู้ป่วยมีโอกาสรอดมากน้อยแค่ไหน ก็ลองศึกษากันไว้ดูครับ
เพราะบางเหตุการณ์มันมาถึงเราแบบไม่อาจจะคาดคิด
